ەلىمىزدە اكىمشىلىك ايىپپۇلدىڭ جارتى سوماسىن عانا تولەپ وتەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن تەتىك جۇمىس ىستەيدى. مۇنداي جەڭىلدىك بارلىق جاعدايدا بىردەي قولجەتىمدى ەمەس ارى ۋاقىت جاعىنان قاتاڭ شەكتەلگەن. بۇل جەڭىلدىكتىڭ نە ۇشىن ەنگىزىلگەنى, تولەۋ مەرزىمىن قالاي دۇرىس ەسەپتەۋ كەرەكتىگى جانە تولەم الدىندا نەنى ەسكەرۋ ماڭىزدى ەكەنىن Shalqar.kz تىلشىسى زەردەلەپ كوردى.

اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتار بويىنشا قىسقارتىلعان وندىرىس تەتىگى قاراپايىم قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى قاراۋدى جەدەلدەتۋ جانە سوتتارداعى داۋلاردىڭ سانىن ازايتۋ ۇشىن ەنگىزىلگەن. نەگىزىندە, مەملەكەت زاڭ بۇزۋشىعا ىمىرا ۇسىنادى – ەگەر سىز قۇقىق بۇزۋشىلىق فاكتىگە داۋلاسپاي, ايىپپۇلدى جىلدام تولەۋگە دايىن بولساڭىز, وندا ونى 50 پايىز جەڭىلدىكپەن وتەي الاسىز. بۇل جۇرگىزۋشىلەر مەن باسقا ازاماتتار ۇشىن ماسەلەنى تەزىرەك جانە ارزان شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ال مەملەكەت ۇشىن بۇل قۇقىق قورعاۋ جانە سوت ورگاندارىنىڭ جۇكتەمەسىن ايتارلىقتاي ازايتۋعا جول اشادى.

جەڭىلدىك الۋدىڭ نەگىزگى شارتتارى:

ايىپپۇلدى جەڭىلدىكپەن تولەۋ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى ىستەر بويىنشا قىسقارتىلعان وندىرىس تۇرىندە قاراستىرىلادى. ايىپپۇلدىڭ جارتىسىن تولەۋ قۇقىعى تەك مىناداي ۇش مىندەتتى شارت ورىندالعاندا عانا بەرىلەدى:

- قۇقىق بۇزۋشىلىق فاكتىنى مويىنداۋ.

ەگەر سىز ايىپپۇل قاتە سالىندى دەپ ساناساڭىز, جەڭىلدىكتى قولدانباعان جون, الدىمەن شاعىمدانۋ قاجەت.

- 50 پايىز سومانى تولەۋگە كەلىسۋ.

بۇل ارى قاراي داۋلاسۋدانباس تارتۋ دەگەندى بىلدىرەدى.

- شاعىمنىڭ بولماۋى.

ەگەر شاعىم بەرىلسە, وندا جەڭىلدىك اۆتوماتتى تۇردە قولدانىلمايدى.

مۇنان بولەك, قىسقارتىلعان وندىرىس كەلەسى ۇش جاعدايدا قولدانىلمايدى:

1. قۇقىق بۇزۋشىلىق ەسكەرتۋ مەن ايىپپۇلدان باسقا جازا تۇرلەرىن قاراستىرادى.

ياعني, جەڭىلدىك تەك ەسكەرتۋ نەمەسە ايىپپۇلعا قاتىستى جازالارعا عانا بەرىلەدى. ەگەر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ بابىندا, مىسالى, اكىمشىلىك قاماۋ, مۇلكىن تاركىلەۋ, جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ايىرۋ, دەپورتاتسييالاۋ, قوعامدىق جۇمىس, قىزمەتىن توقتاتۋ جانە باسقالارى كوزدەلگەن بولسا, وندا قىسقارتىلعان وندىرىس قولدانىلمايدى. دەمەك, 50 پايىزدىق جەڭىلدىك جوق.

مىسال رەتىندە كەلتىرە كەتسەك, جول ەرەجەسىن بۇزعانى ۇشىن كوپ جاعدايدا ايىپپۇلدى 50 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن تولەۋگە بولادى. الايدا, ىشىمدىك ىشىپ كولىك باسقارعانعا مۇنداي جەڭىلدىك بولمايدى.

بۇل جاعدايدا ونى جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ايىرۋ دا, ايىپپۇل دا قاراستىرىلعان. ال بۇل جازانىڭ وزگە دە تۇرلەرى بولىپ شىعادى. دەمەك, ايىپپۇلدىڭ جارتىسىن تولەپ ىستى جابۋعا جول بەرىلمەيدى.

2. قۇقىق بۇزۋشى يممۋنيتەتكە يە.

بۇل زاڭعا سايكەس يممۋنيتەتكە يە ديپلوماتتار مەن ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنە, حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتكەرلەرىنە, دەپۋتاتتارعا (كەيبىر جاعدايلاردا), سۋدьيالارعا جانە باسقا دا تۇلعالارعا قاتىستى. مۇنداي تۇلعالار ارنايى راسىمدەرگە جاتادى, سوندىقتان ولار ۇشىن تىپتى قاراپايىم زاڭ بۇزۋشىلىق بولسا قىسقارتىلعان وندىرىس قولدانىلمايدى.

3. ىستى مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارى نەمەسە ۇلتتىق بانك قاراستىرىپ جاتىر.

ەگەر سىزدىڭ قۇقىق بۇزۋشىلىعىڭىز سالىق, كەدەن تولەمدەرى, ۆاليۋتالىق رەتتەۋ, قارجىلىق مونيتورينگ, بانكتىك زاڭنامالار, ساقتاندىرۋ سالاسىنا قاتىستى جانە ونى سالىق ورگاندارى نەمەسە ۇلتتىق بانك قارايتىن بولسا, وندا قىسقارتىلعان وندىرىس قولدانىلمايدى. بۇل جاعدايدا 50 پايىز جەڭىلدىك اۆتوماتتى تۇردە قولدانىلمايدى.

بۇل شەكتەۋلەردىڭ بارلىعى اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستە جازىلعان.