Samarqandta ötken CITES Konvenciyası taraptarınıñ 20-şı konferenciyasında tek türdiñ qazaqstandıq populyaciyasınan şığatın kiik müyizine nöldik eksporttıq kvotanı alıp tastau turalı şeşim qabıldandı, dep habarladı Shalqar.kz Ekologiya jäne tabiği resurstar ministrligine silteme jasap.

Kiiktiñ müyizine nöldik eksporttıq kvotanı alıp tastau boyınşa wlttıq wstanımdı ilgeriletu üşin Ekologiya jäne tabiği resurstar ministri Erlan Nısanbaevtıñ basşılığımen Qazaqstan Respublikasınıñ keñeytilgen delegaciyası qwrıldı, onıñ qwramına CITES äkimşilik jäne ğılımi organı - Orman şaruaşılığı jäne januarlar düniesi komiteti, QR ĞJBM ĞK «Zoologiya institutı» ŞJQ RMK, sonday-aq «Ohotzooprom «ÖB» RMQK, Qazaqstan bioaluantürlilikti saqtau associaciyası (ASBK) Wlttıq cifrlıq tañbalau jäne qadağalau jüyesi mäseleleri boyınşa saraptamalıq qoldaudı qamtamasız etken - Tabiǵi Orta jäne «Qazaqtelekom» AQ ökilderi kirdi.

5 jeltoqsanda taraptar konferenciyasınıñ resmi jabılu räsiminde CITES Bas hatşısı Ivonn Iguero kiikti saqtaudağı Qazaqstannıñ tabıstarın atap ötip, osı tabıs elimizge türdiñ derivattarımen halıqaralıq saudanı qayta bastauğa mümkindik bergenin atap ötti.

«Türdi qorğau jönindegi däyekti küş-jigerdiñ arqasında Qazaqstanda kiiktiñ sanı tarihi kezeñnen - 21 mıñnan 4 millionnan astam basqa deyin östi. Bwl keremet nätije türdiñ wzaq merzimdi twraqtılığına senimdilik wyalatadı jäne taraptarğa saqtıq, qatañ baqılanatın täsil kezinde Qazaqstannan derivattardıñ halıqaralıq saudasın qayta bastauğa kelisuge mümkindik berdi», - dedi ol.

Nöldik kvotanı alıp tastau turalı wsınıs tek qana qorğau modelinen ğılımi negizdelgen, ornıqtı paydalanuğa köşudiñ jaña kezeñi, onda kez kelgen paydalanu tiimdi baqılau jüyesi bolğan kezde derivattardıñ (müyizderdiñ) baqılanatın zañdı saudasın qosa alğanda, türi jäne onıñ mekendeu ortası üşin qauipsiz bolıp qala beredi.

Qazaqstan müyizben retteletin halıqaralıq saudadan tüsetin kiristerdi biologiyalıq ärtürlilikti saqtauğa, ekojüyelerdi monitoringileuge jäne qalpına keltiruge bağıttau mindettemesin rastadı.

Konsensusqa qol jetkizu aldında jiırmasınşı taraptar konferenciyasına deyin bastalğan jäne konferenciya ayasında jalğasqan keñesterdiñ keñ seriyası boldı, onda qatısuşı eldermen, öñirlik toptarmen, halıqaralıq wyımdarmen jäne jetekşi täuelsiz sarapşılarmen ekijaqtı kezdesuler qarqındı ötkizildi.

Konferenciya ayasında Qazaqstan delegaciyası 31 ekijaqtı kezdesu ötkizdi, onıñ işinde 22-si elder jäne ükimetaralıq delegaciyalarmen, 9-ı halıqaralıq wyımdarmen.

Qazaqstan delegaciyası sonday-aq öñirlik alañdarda: Aziya tobı elderiniñ, Afrika men arab elderiniñ 3 keñesinde ötinimdi qoldau mäselelerin belsendi pısıqtadı.

Qazaqstan delegaciyasınıñ konsul'taciyalıq procesiniñ aşıq, däleldi jäne seriktestik sipatı eldiñ halıqaralıq wstanımın nığayttı, oñ halıqaralıq imidjdi qalıptastıruğa ıqpal etti jäne CITES taraptarınıñ oñ şeşiminiñ negizgi faktorı boldı, onıñ şeñberinde Qazaqstannıñ wsınısı qaraldı.

CITES taraptarınıñ dauıs beru qorıtındısı boyınşa 111 el qoldadı (94%), 7 el qarsı (Moñğoliyanı qosa alğanda) boldı.

Qazaqstan sonday-aq kiik populyaciyasın twraqtı basqaru bioärtürlilik jönindegi Kun'min-Monreal' jahandıq negizdemelik bağdarlamasınıñ qisını men maqsattarına säykes keletinin atap ötti, sonıñ işinde:

-ekojüyelerdiñ twtastığın saqtau (1-mindet),

-tozğan jerler men jayılımdardı qalpına keltiru (2-mindet),

-älsiz dalalıq jäne şöldi ekojüyelerge jüktemeni azaytu kezinde jabayı -faunanı twraqtı paydalanu (5-mindet).

Ayta keteyik, Ükimet kiik sanın retteu jäne müyizderin tañbalau mäselesin qaradı.