ەلىمىزدە بالالار حالىقتىڭ ۇشتەن بىرىن — 34%-ىن قۇرايدى, ارى بۇل كورسەتكىش جىلدان-جىلعا تۇراقتى وسىپ كەلەدى, دەپ حابارلايدى Shalqar.kz. مۇنداي دەموگرافييالىق سەرپىن مەملەكەت ساياساتىنىڭ بالالاردى قورعاۋعا باعىتتالعان تۇراقتى سيپاتىن ايقىن كورسەتەدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جانە وزگە دە حالىقارالىق ۇيىمدار قازاقستاننىڭ بالالاردىڭ قۇقىقتارى مەن ال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتۋ ىسىندە قول جەتكىزگەن تۇراقتى ناتيجەلەرىن اتاپ وتۋدە.

وسى وڭ ۇردىستىڭ اياسىندا قازاقستان تۋۋ تۋرالى اكتىلەردى تىركەۋ كورسەتكىشى ەڭ جوعارى ەلدەردىڭ قاتارىنان ورىن الدى. بۇل كورسەتكىش قازىرگى تاڭدا 100%-عا جۋىقتاپ, بالا قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى حالىقارالىق ستاندارتتارعا تولىق ساي كەلەدى.

مەملەكەتتىك ساياساتتاعى باسىم باعىتتاردىڭ بىرى — بالالارعا ۇزاق مەرزىمدى قارجىلىق قولداۋ كورسەتۋ. قازاقستان — تابيعي رەسۋرستاردان تۇسەتىن تابىستىڭ بىر بولىگىن تىكەلەي بالالاردىڭ يگىلىگىنە باعىتتايتىن سيرەك ەلدەردىڭ بىرى. 2024 جىلدان باستاپ «ۇلتتىق قور – بالالارعا» باعدارلاماسى اياسىندا قوردىڭ ينۆەستيتسييالىق تابىسىنىڭ 50%-ى كامەلەتكە تولماعان ازاماتتاردىڭ جەكە جيناق شوتتارىنا اۋدارىلىپ كەلەدى. 2025 جىلى ار بالاعا شامامەن 130 اقش دوللارى كولەمىندە قاراجات بولىندى. بۇل قولداۋ 324 مىڭنان استام بالانى قامتىدى. ەكى جىل ىشىندە بىر بالاعا شاققاندا جينالعان ورتاشا سوما 233 اقش دوللارىن قۇرادى.

بالالاردى ساپالى جانە قۇنارلى تاماقپەن قامتاماسىز ەتۋ دە باستى نازاردا. 2023 جىلدان باستاپ ەلىمىزدەگى بارلىق باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى 100% تەگىن ىستىق تاماقپەن قامتىلۋدا. بۇل 1,7 ميلليوننان استام بالانى قامتىدى. سونداي-اق بالاباقشالاردا 953 مىڭ تاربيەلەنۋشى تەگىن تاماقپەن قامتاماسىز ەتىلدى. وسى ماقساتقا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردەن 207,4 ميلليارد تەڭگە بولىندى.

يۋنيسەف جۇرگىزگەن 2024 جىلعى MICS زەرتتەۋىنىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا, قازاقستانداعى بالالاردىڭ تاماقتانۋ كورسەتكىشتەرى ەۋروپا مەن ورتالىق ازييا ەلدەرىنىڭ دەڭگەيىنە ساي كەلەدى. ساراپشىلار بۇل كورسەتكىشتەردىڭ تۇراقتىلىعىن جانە كۇرت اۋىتقۋلاردىڭ بولماۋىن ەرەكشە اتاپ وتتى. بۇل — مەكتەپكە دەيىنگى جانە مەكتەپتەگى تاماقتانۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك شارالاردىڭ تيىمدىلىگىنىڭ دالەلى.

بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ەلىمىزدە زاڭنامالىق بازا دا نىعايتىلدى. كامەلەتكە تولماعاندارعا قاتىستى اۋىر سيپاتتاعى قىلمىستار ۇشىن جاۋاپكەرشىلىك كۇشەيتىلدى. ەندى مۇنداي ىستەردى تاتۋلاسۋ ارقىلى توقتاتۋعا زاڭمەن تىيىم سالىنعان. ەڭ اۋىر قىلمىستار ۇشىن ومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلعان.

«بالا — مەملەكەتتىڭ ايناسى. ەگەر ونىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ماسەلە كوتەرىلسە, ەشقانداي ىمىراعا جول بەرىلمەيدى. قازاقستان بۇل تۇرعىدا نولدىك توزىمدىلىك قاعيداتىن ۇستانادى. زاڭ بالانى تولىق قورعاۋى تيىس. بىز بۇل قورعاۋ شىنايى ارى تيىمدى جۇمىس ىستەۋى ۇشىن ناقتى شارالار قابىلداپ جاتىرمىز. اربىر بالا مەملەكەتتەن تەڭ مۇمكىندىك پەن سەنىمدى قولداۋ الۋى كەرەك. ويتكەنى بۇل — ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن قالىپتاستىراتىن بەرىك نەگىز», — دەدى قر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى ناسىمجان وسپانوۆا.

بالالاردى قورعاۋ جۇيەسى ينستيتۋتسيونالدىق تۇرعىدان دا نىعايۋدا. العاش رەت زاڭنامالىق دەڭگەيدە ار 5 مىڭ بالاعا بىر قامقورشىلىق جانە قورعانشىلىق ورگانى مامانى بەلگىلەندى. بۇل كادرلار سانىنىڭ 303-تەن 1028 مامانعا دەيىن ارتۋىنا مۇمكىندىك بەردى. وسىلايشا قازاقستان تمد كەڭىستىگىندە بالا قۇقىقتارىن قورعاۋ سالاسىندا بىرىڭعاي كادرلىق ستاندارتتار ەنگىزگەن العاشقى ەلدەردىڭ بىرى بولدى.

2026 جىلدان باستاپ ەلىمىزدە بالالاردى قولداۋ مەن دامىتۋعا باعىتتالعان بارلىق شارالاردى بىرىكتىرەتىن «قازاقستان بالالارى» اتتى بىرىڭعاي ۇلتتىق باعدارلاما ىسكە قوسىلادى. بۇل باعدارلاما بالانىڭ ومىرلىك جولىنىڭ بارلىق كەزەڭىن قامتيتىن كەشەندى ۇلتتىق ستراتەگيياعا اينالماق.