Belgili etnograf – ğalım Aqseleu Seydimbek ağamız qazaqtıñ dästürli tıyımdarın üş türli etip bir izge keltirgen eken. YAğni, adamğa, qoğamğa jäne tabiğatqa qatıstı tıyımdar…

Besikti teppe.
Bettep kele jatqan köp maldı boylay bölip ötpe.
Beti – qolıñdı juınbay twrıp, maldı öriske şığaruğa
 bolmaydı.
 Bosağağa süyenbe.
 Bosağanı kerme.
 Bos besikti terbetpe.
 Böten üyge tünde sälem berip kirme («Keş jarıq» deu
 kerek).
 Bügingi isti erteñge qaldırma.
 Bireuge tesilip qarama.
 Bir qolmen nan üzbe.
 Bir qolıñmen su qwyma.
 «Bissimillä» demey as tatpa.

***
Dastarhandı attama.
Dastarhandı pışaqpen qırma.
Däm işudi qonaqtan bwrın doğarma.
Dos – jaran, qwda – jekjattan it alma, it berme.
Dünie quma.

***
Eki kisiniñ arasınan ötpe.
Elsiz jerde jalğız wyıqtama.
Elşige tiispe.
Erkektiñ bes qaruına äyel adam tiispes bolar.
Er – toqımdı audarıp qoyma.
Er – toqımdı teris salma.
Er adamdı äyel türtip oyatpas bolar.
Eski daudı eske alma.
Eski monşağa kirme.
Esikti qattı serippe («Qaytıp kirer esikti qattı serippe»
degen).
Esikti teppe.

Jaydaq atqa minbe.
Jaydaq erge minbe.
Jaqsınıñ jasın swrama.
Jaqsını äjualama.
Jaqsı attıñ jağın aşpa.
Jaqsı isti qızğanba. Jaqınıña mindetsi berme.
Jalğız tal şimen wrma (jalğız qalasıñ).
Jaña bayığannan qarız alma.
Jaña tüsken kelinşek alğaşqı perzentin körgenşe iş kiimin
 qısqartuğa bolmaydı.
Jaña üylengenmen qoñsı qonba.
Jaralı basqa jwğıspa.
Jastıqqa otırma.
Jası ülkenge äzil aytpa.
Jas balanı wrma.
Jas bosanğan äyel üyge kirgen itke «ket!» demeydi (tisi tüsip qaladı).
Jas kelin tüsken üyindegi jaqındarınıñ atın atamas
 bolar.
Jas maldıñ müyizin sipama (qisıq bolıp ösedi).
Jas maldıñ tisin sanama.
Jas töldi sipay berme (öspey qaladı).
Jatarda köp tamaq işpe.
Jatqanda ayağıñdı qwbılağa berme.
Jatqan kisiniñ üstinen attama.
Jatqan maldıñ üstinen attama (omırtqası sınadı nemese
 qasqır jeydi).
Jatıp tamaq işpe.
Jayau qamşılanba.
Jeñil aqılmen dos, joldas bolma.
Jer tayanba.
Jer tayanıp otırıp as işpe.
Jetim – jesirge tiispe.
Jozığa minbe.
Jozınıñ qasında tırnaq alma.
Jüyrik atqa äyel adam minbes bolar.
Jürip kele jatıp tamaq işpe.
Jıñğılmen at aydama.
Jiptiñ astınan ötpe.
Jipti moynıña salma.

Qabirdi baspa.
Qazan erneuin bosağağa qaray qisaytıp aspa (nesibeñ sırtqa
tögiledi).
Qayşını kök şöpke tastama.
Qaralı elge tiispe.
Qara, qızıl, aq tüsti şüberekti üy üstine jayma (qaralı tudıñ belgisi). 
Qart adamnıñ aldın kespe.
Qarudı adamğa kezeme.
Qattı söyleme.
Qatınğa qattı senbe.
Qatın men balağa sır aytpa.
Qisınsız söz aytpa.
Qoy qırqatın qayşını iesine qaytarğanda qol jalğap
 berme (qayşını jünge orap, «mwnı men emes, jer berdi»
 dep, jerge qoyadı).
Qolıñdı artıña ayqastırıp jürme.
Qol jumay jozı qasına otırma.
Qonağıña aşulanba.
Qonağıñdı jwmsama.
Qonaqtıñ aldın orama.
Qorağa däret sındırma.
Qotanda ısqırma.
Qwbılağa qarap däret sındırma.
«Qwrandı» jerge tastama.
Qwran oqığanda jalañ bas otırma.
Qwran oqığanda türegep twrma.
Qızğa er balanı tebuge bolmaydı.
Qız balanı bosağağa otırğızba.

***
Käri jilikti äyel balağa wsınba.
Keşki astı baqpa.
Keşte tırnağıñdı alma.
Kiimdi jelbegey jamılma.
Kögendi attama.
Köpten daralanba.
Köp işinde jalğız tamaqtanba.
Körpeniñ irge jağın twyıqtap jatpa.
Körpeni teris salma (yağni, körpeniñ twyıq jağın bosağağa qaratıp saluğa bolmaydı).
Körşiñe jamandıq oylama.
Küyeuiñnen bwrın jatpa.
Küyeuiñniñ irge jağına jatpa.
Küni tüskenge kisäpir bolma.
Kürektiñ sabın attama.
Kirdiñ suın baspa.
Kirdiñ suın esik közine tökpe.
Kisige qarap bala emizbe.
Kisige qarap esineme.
Kisige qarap orınsız külme.
Kisige pışaq swqtama.
Kisini aynalma.
Kisi kelgende tamaq swrama.
Kisi kelgende üy sıpırma.
Kisi közinşe kerilme.

Maylı tamaqtan soñ salqın su işpe.
Malğa baskiim laqtırma.
Malğa zekime.
Malğa qant, twz wsınıp şaqırma.
Malğa teris qarap minbe.
Malğa teris minbe.
Maldıñ alğaşqı sauımınan alınğan maydı asqa qoldanba bosağanı, tabaldırıqtı, kiizdiñ etegin mayla).
Maldıñ aldınan bos ıdıspen şığuğa bolmaydı.
Maldıñ bitimine, süttiligine swqtanba.
Maldı böten adamğa saudırtpa.
Maldı qu şıbıqpen nemese qabıqtalğan ağaşpen aydama.
Maldı sauarda baltanı ağaşqa şanışpaydı.
Maldı sauğan soñ qol jumay twrıp, qol berip amandasuğa
 bolmaydı.
Malşıdan «Ne bağıp jürsiñ?», «Ne sauıp jürsiñ?» dep swrama.
Mal qorşauına şıqpa.
Mal sauatın ıdıstı töñkerip wstama.
Mal sauıp jatqanda iesimen söylesip, sauınnıñ janına eluge bolmaydı.
Mal töldep jatqanda qarızğa eşteñe berme.
Mañdayşağa töbeñdi tireme.
Mac qılatın işimdik işpe.
Moyınğa belbeu salma.
Molağa qaray jügirme.
Molağa qarap däret wsatpa.
 ***

Molanı sausağıñmen körsetpe.
Mügedek adamdı mazaqtama.
Mürdege topıraq salğanda kürekti ekinşi adamğa qolmen berme.
Mürdege topıraq salğanda kürekti tabanıñmen baspa.

*** 

Namazdı bölme.
Nandı bir qolmen üzbe.
Nandı jerge tastama.
Nandı laqtırma.
Nanmen oynama.
Nannıñ wntağın tastama.

***
Oylanbay söyleme.
Oylanbay is bastama.
Orınsız kinä qoyma.
Ottıqtı jaqpa.
Özgeniñ aldındağı asqa swğınba.
Öziñde joqqa maqtanba.
Öziñe wnamağandı özgege telime.
Öz basıña layıq emes söz aytpa.
Ölgen kisini jamandama.
Öliktiñ dene topırağın sändeme.
Ölimge bata jasap qaytqanda basqa üyge kirme.
Ölim bar da qaza bar ekenin wmıtpa.
Ösek tasıma.
Ötirik aytpa.

***
Pışaqpen oynama.
Pışaqtıñ jüzin jalama.
Pışaqtıñ jüzin joğarı qaratıp tastama.
Pışaqtı nanğa qadama.

Süyekti otqa salma.
Süttiñ betin aşıq qaldırma.
Sütti ürlep işpe.
Süt sauatın şelekti su basına aparma.
Sıylağan nemese satqan maldı eske alıp qayğırma.
Sıylağan nemese satqan maldı jügen, noqtasımen jiberme.
Sıpırğışpen wrma.
Sırıñdı köringenge şaşpa.

Tabaldırıqtıñ sırtında twrıp söylespe. Tabaldırıqtı baspa.
Täkappar bolma.
Tamaqqa qos qolmen swğınba.
Tamaq işip otırğan kisige tesile qarama.
Tamaq işip otırıp twrıp ketpe.
Tañğı astı tastama.
Tayaqqa süyenbe.
Toqımdı tösenbe.
Törge qarap jüreñnen otırma.
Tösekte jılama.
Twzdı baspa.
Twmsa maldıñ alğaşqı sauğan sütin bötenge berme.
Twmsa maldı alğaş sauğan soñ «Sütti eken» dep maqtama.
Tünde aynağa qarama.
Tünde baqırıp jılama.
Tünde jalğız suğa tüspe.
Tünde kir jayma.
Tünde sandıq aşpa (şığın boladı, sandıq aşu kerek bolsa,
 «jılan kirip ketti» dep aşadı).
Tünde suğa baruğa bolmaydı (äsirese äyel adamğa).
Tünde tüsiñdi aytpa.
Tünde şaş alma.
Türegep twrıp däret wsatpa.
Tüsiñdi auzı beypil adamğa jorıtpa.
Tımaq üstinen tımaq kime.

***
Uızdan soñ ile suıq su işpe.
Wrlıq jasama.
Üyge qaray jügirme.
Üyge sırtıñmen kirme.
Üyde ölik jatqanda ot jaqpa.
Üyde ısqırma.
Üydi aynalma.
Üyiñe kelse, üydey dauıñdı aytpa («Aldıña kelse, atañnıñ
 qwnın keş» degen).
Ülkenge qarsı kelme.
Ülkenge «Sen» deme.
Ülkennen bwrın bilik aytpa.
Ülkennen bwrın törge şıqpa.
Ülkenniñ sözin bölme.
Ülken kisige sırtıñdı berme.
Ülken kisiden bwrın dämge qol sozba.
Ülken kisiniñ jolın kesip ötpe.

"Aq jelken" jurnalınan